SE
Op deze pagina een overzicht van bronnen en opleidingen op het vlak van SE en de essenties van het SE-denken.
Handboek HEEL
Het handboek HEEL schetst waarom en hoe waterschappen inzetten op de toepassing van SE op hun projecten.
Systems Engineering (SE)
SE is een integrale werkwijze die helpt bij het reduceren van de complexiteit van projecten. SE focust op expliciet en gestructureerd werken over de hele levenscyclus. De klantbehoefte en de gevraagde functionaliteiten vroeg in de ontwikkeling staan daarbij centraal. Net als het vastleggen van expliciete eisen, traceerbaarheid en validatie. Onderwerpen die aandacht krijgen binnen HEEL zijn onder meer: het klanteisenproces, specificatieproces, validatie, verificatie en basisspecificaties. SE bevat een toolbox aan technieken om deze processen te ondersteunen.
De Case Nederdelta
SE uitgelegd met een voorbeeld
De Case Nederdelta schetst hoe de SE-processen vormkrijgen bij een Dijkversterking.
De Leidraad SE
Diverse partijen van opdrachtgevers en opdrachtnemerszijde ontwikkelden de Leidraad SE voor GWW. Deze vind je hieronder.
SE-links
Bronnen en informatie
Over SE
leidraadse.nl
De website van het 4-partijenoverleg. Hier publiceren de 6 betrokken partijen, Rijkswaterstaat, ProRail, Bouwend Nederland, NLingenieurs, de Vereniging van Waterbouwers en Uneto-VNI, relevante publicaties en best practices.
sebokwiki.org
De Wikipedia-omgeving van de Systems Engineering Body of Knowledge.
incose.nl
Website van de organisatie die de toepassing van SE in Nederland bevordert.
se-boost.nl
Website van implementatie-initiatief 4-partijenoverleg.
Essenties van het SE-denken
Systeemdenken
SE is gebaseerd op systeemdenken. Daarbij is een systeem binnen het totaal te onderscheiden in losse onderdelen (waaronder ook organisaties en processen), die onderlinge relaties hebben. Elk systeem maakt op zijn beurt weer deel uit van een groter geheel. Met systeemdenken bedoelen we dat de manier van denken onderdeel is van de werkwijze van projecten waarin SE wordt toegepast.
De klantvraag centraal stellen
Projecten die gebruikmaken van SE analyseren de problemen en kansen, gerelateerd aan de klantvraag. Met het honoreren worden de klantwensen vertaald in klanteisen. Deze klanteisen legt men vast in een Klant Eisen Specificatie (KES). Tijdens de systeemontwikkeling vindt continue afstemming plaats op de actuele klantvraag. Met SE creëer je de beste oplossing voor het probleem binnen de gegeven oplossingsruimte, die ontstaat vanuit de klantvraag. Fysieke begrenzing, normen en richtlijnen, tijd en budget begrenzen deze oplossingsruimte.
Optimalisatie over de levenscyclus
Concept, ontwikkeling, realisatie, (her)gebruik, onderhoud en sloop: dat zijn de fasen die elk systeem in de levenscyclus doorloopt. SE is faseoverstijgend en richt zich op het optimaliseren van het systeem in al zijn fasen en in onderlinge samenhang over de hele levenscyclus. De focus op één fase zorgt meestal voor suboptimalisatie. Zo kan een kwalitatief goede deklaag van een weg een relatief dure investering zijn in de realisatiefase. Wanneer deze deklaag voor flinke besparing zorgt in de onderhoudsfase, vallen de kosten over de hele levenscyclus echter lager uit.
Van abstract naar concreet werken
Gedurende de ontwikkeling werkt men van abstract naar concreet. Het traject start met een abstracte klantvraag, die door iteratief specificeren en decomponeren uiteindelijk resulteert in een concrete oplossing. Uit de gekozen oplossingen binnen de oplossingsruimte volgt de decompositie. Voor het werken van grof naar fijn zijn diverse ontwikkelingsmethodieken beschikbaar. Het werken van abstract naar concreet geeft men vaak weer in een V-model. Linksboven in de V start men abstract, waarbij naar beneden toe de concrete oplossingen worden gespecificeerd. De opgaande lijn van de V geeft vervolgens het (bottom-up) realiseren van de gekozen oplossingen weer tot een systeem dat aan de initiële klantvraag voldoet.
Expliciet werken
De informatie in grote projecten bevindt zich bij verschillende mensen, op verschillende locaties en in verschillende fasen. Dat vraagt om het helder vastleggen en overdragen van informatie en keuzes, oftewel: expliciet en traceerbaar werken.
Expliciet werken zorgt ervoor dat informatie zo wordt vastgelegd dat deze kan worden begrepen en gebruikt zoals de afzender het bedoeld heeft. Het draagt bij aan de traceerbaarheid. Expliciet werken vraagt van de zender dat deze voldoende informatie toevoegt, bijvoorbeeld de keuzes én de argumentatie waarom een bepaalde keuze is gemaakt. Projectmedewerkers dienen dit zich te realiseren als ze keuzes maken of kennis opdoen die noodzakelijk is om vast te leggen en te delen. Het werkt daarbij het efficiëntst als men deze informatie vastlegt op het moment dat de keuze of afspraak wordt gemaakt of de kennis wordt opgedaan. Zorg dat de (project)organisatie is ingericht op expliciet werken, bijvoorbeeld door in het projectplan te benoemen wat je wilt gaan vastleggen in het project.